Mô hình mỗi làng một sản phẩm của Nhật Bản: Phiên bản nào cho Việt Nam?

Những năm 1970, công cuộc công nghiệp hóa ở Nhật Bản đã thu hút lao động về thành thị, dẫn đến tình trạng hoang tàn ở vùng nông thôn. May mắn thay, phong trào mỗi làng một sản phẩm (OVOP) được khởi xướng năm 1979 đã đem lại sự phát triển cân bằng cho Nhật Bản và trở thành bài học kinh nghiệm quý giá cho nhiều nước trên thế giới.

Từ OVOP...

Năm 1979, GS. Hiramatsu, Chủ tịch tỉnh Oita đã khởi xướng phong trào “Mỗi làng một sản phẩm” (One village, One product - OVOP) đem lại thành công lớn cho sự phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh và sau đó lan ra toàn đất nước Nhật Bản. Từ một tỉnh nghèo, Oita được gần như cả thế giới biết đến nhờ các nông sản tuyệt hảo như nấm hương khô, chanh kabosu, rượu shouchu, lúa mạch, ngựa seiki…

Điểm cốt lõi của OVOP là mỗi làng phải chọn cho mình một sản phẩm đặc biệt nổi trội, có tính cạnh tranh nhất mà địa phương khác không có. Chính quyền sẽ hỗ trợ về chính sách, kỹ thuật, vốn và thị trường nhằm mang lại giá trị gia tăng cao nhất. Đối tượng khách hàng mục tiêu là du khách.

Trên thực tế mỗi địa phương đều có nét văn hóa riêng, do vậy, tạo ra những sản phẩm đặc trưng dựa trên giá trị văn hóa đó và du khách khi tới bất cứ một địa phương nào đều luôn mong chờ được thưởng thức, chiêm ngưỡng những gì độc đáo của địa phương đó.

Kênh phân phối chính của OVOP Nhật Bản là các siêu thị. Liên minh HTX quyết định giá bán và trong đó, siêu thị hưởng 8%; liên minh hưởng 12%; người sản xuất hưởng 80%.

Một nguyên tắc căn bản của OVOP là phát triển nguồn nhân lực. Ở tỉnh Oita, người ta xây dựng 6 trường học để dạy nông dân cách làm ăn. Việc đào tạo này vừa quan tâm đến phổ biến kiến thức, kỹ năng; vừa nuôi dưỡng sự sáng tạo, cùng với tinh thần, đạo đức kinh doanh, trên cơ sở duy trì giá trị văn hóa truyền thống.

...đến “mỗi làng một nghề”

Với sự giúp đỡ của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (Jica), Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã nghiên cứu, xây dựng phong trào “Mỗi làng một nghề” ở Việt Nam trên nền tảng OVOP. Từ những làng nghề đó, một phần lịch sử và văn hóa của địa phương được gìn giữ và lưu truyền. Hiện có nhiều địa phương phát triển mô hình “mỗi làng một nghề” trên cơ sở nguồn lực sẵn có và duy trì các giá trị văn hóa của mình. Có thể kể: làng gốm Đông Triều (Quảng Ninh), làng tạc tượng Bảo Hà (Hải Phòng), làng mộc Đồng Kỵ (Bắc Ninh), mì Chũ Minh Anh (Bắc Giang), chiếu Nga Sơn (Thanh Hóa), rượu Bàu Đá (Bình Định)…

(Theo tapchicongthuong, 17/5/2013)